متفرقه متفرقه | سفرنامه خارگ، از نفرین خدایان تا داستان آهن و آتش

[Vana~]

احتمالا در سالهای بعد، خارگ دوران بی حاشیه را گذرانده و اتراقگاهی بوده برای دریانوردان تا آبی برگیرند و نفسی تازه کنند. بنابراین وجود آب شیرین همیشه مزیتی برای این جزیره بوده است و قناتها، نقش اصلی را در این ماجرا داشتند.
میگویند در حدود صد قنات(کمی کمتر) در جزیره خارگ وجود دارد و از آنجا که این صنعت منحصر به ایرانیان باستان بوده است، میتوان اکثر آنها را از قدیمی ترین قناتهای جهان دانست. قنات اودنه معروف ترین قنات خارگ است که دهانه آن بصورت نسبتا امروزی بازسازی و حوض بندی شده است ولی عمق آن، احتمالا یادآور قرنها و شاید هزاره ها باشد، نمیدانم!

 

[Vana~]

پس از طی این سالهای پرحاشیه و عصری از تسلط متناوب ایرانی ها و پرتغالی ها، به حدود دوران زندیه میرسیم. هلندی ها هنوزم در خصوص دریا و علوم مربوط به آن سرآمد هستند. در آن روزگاران هم کمی اینگونه بوده اند. با توجه به موقعیت استراتژیک جزیره خارگ و اشراف آن به بحرین و سایر نقاط مهم خلیج فارس، هلندی ها با حاکم بندر ریگ برای تسلط بر خارگ قرارداد می‌بندند(در حالیکه طی سالهای بسیار زیادی برای مقاصد تجاری، کم و بیش در خارگ حضور داشته اند) . آنها به بهانه تامین امنیت تجارت خود، پایگاهی با بیش از سی توپ جنگی در جزیره خارگ برپا میکنند. میرمهنا، پسر حاکم ریگ، وقتی متوجه میشود که مطابق قراردادی که پدر او بسته است، هلندی ها می‌توانند ادعای مالکیت خارگ را داشته باشند، به مخالفت با آنها میپردازد...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

میرمهنا طی مبارزات طولانی با هلندی ها، آنها را شکست میدهد و بر جزیره خارگ مسلط میشود. کریمخان زند که طرفدار رابطه حسنه با اروپا بوده است، بوسیله حکمرانان محلی خود در خلیج فارس، به محاصره خارگ میپردازد. مردم خارگ حاضر به تسلیم میرمهنا نمی شوند(یا شاید قدرت و جراتش را نداشتند) ولی او در هر صورت موفق به فرار از جزیره میشود. نهایتا او در بصره دستگیر و کشته شد و جزیره خارگ به قلمرو کریمخان زند پیوست. بسیاری میرمهنا را قهرمانی ملی میدانند و هلندی ها او را دزدی دریایی میدانستند، اما من یادگرفته ام که در مورد به کار بردن این عنوانها کمی محتاط باشم. شاید مبارزه با هلندی ها از دید بعضی مردم محلی ارزش بوده است و از دید کریمخان زند، اختلال در روابط بین المللی. به هر روی، نام میرمهنا(چه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

همه آن سالها و قرنها گذشت، دنیا رشد سریع صنعتی را آغاز کرد و انرژی مساله شماره یک جهان جدید شد. با مطالعات کارشناسان بین المللی مشخص شد که خارگ بهترین نقطه ایران برای صدور نفت خام میباشد، پس در آبانماه سال ۱۳۳۹ و با حضور محمدرضاشاه پهلوی، پایانه نفتی این جزیره رسما شروع به کار کرد. این خون سیاه که جان کشور به آن وابسته است، از نقاط مختلف جنوب میجوشد، از میان سنگ، آهن و آتش و با عرق کارگران و متخصصین نفتی به بیرون می جهد، در شاهرگهای فلزی کشور جاری میشود و از میان پیکری از کوه، دشت، کویر و دریا به خارگ میرسد.

این عصاره جان مادرمان وطن، با تلاش دستهای پینه بسته مردم این جزیره، راهی غولهای نفتکشی میشود تا هر یک محرک صنعتی در گوشه ای از جهان باشند. بله، مردم این جزیره هر چه میکنند...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

مردم، بافت شهری، جریان زندگی و کار
جمعیت مردم بومی جزیره در حدود هشت هزار نفر است، در حالیکه جمعیت کارمندان و کارگران مرتبط با صنعت نفت که نیمی از ماه را در خارگ(و سکوها و دکلهای نفتی اطراف خارگ) کار میکنند و نیمی دیگر را به شهرهای محل اقامت خانواده های خود برمیگردند، بیش از جمعیت بومی میباشد. بعلت همزیستی این کارمندان و کارگرانی که از سرتاسر ایران به این جزیره می آیند، با مردم جنوبی کشور، جامعه ای متکثر و چند فرهنگی شکل گرفته است.

در قسمت شمالی باند فرودگاه، شهر حول میدان بزرگ و زیبایی شکل گرفته است که پر از مغازه های مختلف است. خیابانهایی که به میدان وارد و خارج میشوند، اساس قسمت تجاری شهر را ساخته اند و مملو از مغازه ها، بازارچه ها و پاساژهای کوچک و دوست داشتنی هستند. بوی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

در پشت این خیابانهای تجاری، مجموعه ای از بافت قدیمی به همراه ساختمانهای جدید قرار دارد. رویهم رفته، شهر حال و هوایی ساده و دوستانه دارد.
بافت قدیمی و محلی خارگ، بین مجسمه فلزی دو پیرمرد پرحاشیه قرار دارد. یک مجسمه در ابتدای جاده فرودگاه، که به سمت شهر می آید و دیگری در گوشه انتهایی شهر، که او هم به سمت دریا قدم بر میدارد.
از کنار پیرمرد فلزی، بوی دریا را که دنبال کنید، به اسکله و بازار ماهی فروشان می رسید. تازگی ماهی ها و قیمت آنها، وسوسه کننده است. ماهی "میش" با قیمت کیلوگرمی 150 هزار تومان، معامله مناسبی بنظر میرسد. در این بازار، ماهی بزرگ و پرخار "بیاح"، تنها کیلوگرمی هفتاد هزار تومان قیمت دارد و مناسب بساط کباب است! قیمتهایی که احتمالا همین حالا نیز خاطره خواهند شد(زمان...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

اسکله پر از لنجها و قایقهای ریز و درشتی است که جهت ماهیگیری، حمل کالا و یا مسافر استفاده میشوند. در کنار آنها، پایانه مسافری قرار دارد که محل پهلوگیری کشتی هایی به مقصد بوشهر و گناوه هستند.
خارگو، جزیره حفاظت شده ای است که راه سفر به آن از همین اسکله میگذرد و برای این سفر نیاز به مجوز از نهادهایی در جزیره خارگ هستید. چنانچه بخواهید وارد جزیره شوید و اوقاتی را در آن بگذرانید، میتوانید جهت دریافت مجوز از همان ناخداهای محلی در اسکله مشاوره دریافت کنید. اما اگر بخواهید فقط دورتادور جزیره را با قایق بچرخید، میتوانید بدون هر مجوزی دل به دریا بزنید. هزینه دربست یک قایق برای رفت و برگشت به جزیره خارگو، یک میلیون تومان است و چنانچه بخواهید دورتادور خارگو را بچرخید، نیز همین قدر باید...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Vana~]

خارگو با طولی به اندازه جزیره خارگ و عرض تنها 400 متر(یک دهم خارگ)، در 5 کیلومتری شمال شرقی جزیره خارگ قرار دارد. خارگو به لحاظ گونه های جانوری(به ویژه پرندگان)، پوشش گیاهی و پدیده های طبیعی به عنوان اثر طبیعی ملی به ثبت رسیده است.

خب، از اینجا به بعد نوار ساحلی جزیره آغاز میگردد که شامل فضاهای بازی، ورزش و آلاچیقهای بسیار زیاد است. تا دلتان بخواهد فضاهای ساحلی در این جزیره وجود دارد.

 

[Vana~]

ساحل زیبای جزیره خارگ، از همینجا به سمت غرب، جنوب و آنگاه شرق ادامه می یابد و نهایتا دوباره در کنار پاهای آن یکی پیرمرد فلزی به بافت محلی برمیگردد. این مسیر مملو از پارکها، فضاهای نسبتا جنگلی، پلاژها و البته که اسکله های بارگیری نفت خام و سایر فرآورده های نفتی میباشد.

در قسمت جنوبی باند فرودگاه تا مرکز جزیره، خانه های سازمانی شرکت پایانه های نفتی ایران قرار دارد. شاید بتوان گفت که این خانه ها تداعی کننده ویلاهای شرکت نفت در آبادان هستند، گاهی کمی سرسبز تر و گاهی کمی شلخته تر. حضور درختان لیل، طبیعت سبز و معماری این خانه ها، اتمسفری دلنشین به این جزیره داده است.

 

[Vana~]

شرکت نفت فلات قاره ایران(بعنوان یکی از بزرگترین شرکتهای فراساحلی دنیا)، وظیفه استخراج، بهره برداری و صادرات از میادین نفتی خلیج فارس را بعهده دارد. شرکت پتروشیمی خارگ نیز با دریافت گازهای خوراک از شرکت نفت فلات قاره ایران، به تولید محصولات جانبی چون پروپان، بوتان، نفتا، گوگرد و متانول میپردازد. سخت است که بپذیرم که نتیجه همه این تلاشها و سختی هایی که در قسمتهای صنعتی جزیره و بوسیله این کارگران و متخصصین در جریان است، تماما به سفره مردم راه پیدا کرده باشد که اگر اینطور باشد شما ماهها بعد، با خواندن قیمتهای این سفرنامه، نخواهید گفت:"یادش بخیر، آن موقع دلار فقط فلان هزار تومان بود!". بی خیال، این فقط یک سفرنامه است.