آموزشی‌ شعرکده آموزش علم عروض|علم شعر شناسی

[A.Hamzeh]

سلام به همه‌ی اعضای شعر دوست انجمن یک رمان. این تاپیک صرفاً برای آموزش علم عروض هست. من آموزش ها رو می‌ذارم. هر سوالی داشتید میتونید با من گفتگو بزنین و بپرسین. هر جلسه یک آموزش می‌ذارم و یک سری تمرین. تمرینات رو اگه دوست داشتین خودتون انجام بدین. جلسه بعدی جواب تمرینات رو میفرستم و بعدش آموزش جدید رو می‌ذارم که خودتون جواب هاتون رو چک کنین ببینین درسته یا نه.

لطفا هیچ پستی در این تاپیک ارسال نکنین​

 

[A.Hamzeh]

اول علم عروض رو با یه سری تعریفات شروع میکنیم:

علم عروض چیه اصلاً؟!
- علمی که به ما کمک میکنه به وزن و آهنگ اشعار پی ببریم و راحت‌تر شعر بگیم.

شعر:
در ادب فارسي كلامي است موزون و خيال انگيز و در عرف مردم شعر كلامي است موزون و مقفي. كلماتي كه بي معني و فاقد تخيل باشند اگر چه وزن و قافيه داشته باشند شعر به حساب نمي آيند.

كلام:
الفاضي است كه از حروف تشكيل مي شود وبر حسب قرار داد بين افراد بر معاني خاصي دلالت دارند.

انواع حروف در عروض:
- صامت: سی عدد حروف الفبای فارسی یعنی تمامی حروف الفبا که شامل مصوت‌ها نمیشن رو صامت میگیم.
-مصوت: حالا مصوت‌ها دو دسته هستن:
مصوت کوتاه: اَ اِ اُ که به تنهایی وجود ندارن و بالا یا پایین صامت‌ها گذاشته میشن. همون حرکت های کوتاه خودمون.
مصوت بلند: آ ایی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[A.Hamzeh]

یک مصوت داریم به اسم مصوت مرکب:
مصوت مركب ( اُ وْ =ow )
به این صورت تلفظ میشه و فقط در کلماتی مثل:نوروز، بوجار، فردوسی، روشن، به کار رفته شده که بین او و واو تلفظ میشه و خیلی کم یابه.

حروف ساکن یا بی صدا:
وقتی یه صامت بدون مصوت کوتاه باشه نمیتونیم درست تلفظش کنیم. این حروف بدون حرکت رو ساکن دار یا سکون میگیم اصطلاحاً.

وزن چيست؟
سلسله اي از هجاهاي كوتاه و بلند است كه بر اساس نظمي مشخص ومتناسب با يكديگر در قطعه هاي مساوي به دنبال يكديگر آمده باشند. وزن از خصوصيات ذاتي شعر است.

بخش يا هجا چيست؟
آن مقدار از كلمه را كه بتوان با يك دَم يا بازدَم يا با يك حركت ل**ب يا زبان تلفظ كرد را ((هجا )) يا ((بخش )) مي گويند.
نكته:
هر بخش هميشه با صامت آغاز مي شود .و مصوت همواره در مرتبه ي دوم قرار...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[A.Hamzeh]

نکته بسیار مهم: ما در عروض کلمات رو اونجوری که میخونیم هجا میکنیم نه اونجوری که مینویسیم. مثلا کلمه خواهر رو وقتی میخوایم هجا کنیم با اینجوری حسابش کنیم:
خاهر : خا / هَر
یا کلمه های تنوین دار مثلا کلمه حتماً رو اینجوری هجا میکنیم:
حتمن: حَت / مَن

حالا وقت هجا کردنه. چند مثال رو هجا میکنم و بعد تمریناتش رو میفرستم:
توی این دسته بخش انتهایی کلمات در قانون هجای بالا که گفتم شامل بند آخر میشه(ساکن)
آب : آ / ب
راه: را / ه
ماه: ما / ه
گام: گا / م
این کلمات هم بیشتر از دو هجا هستند:
اَنار: اَ / نا / ر
برادر: بَ / را / دَر
آشپزخانه: آش / پَز / خا / نِ (دیدین اینجا "ه" آخر کلمه به " اِ " تبدیل میشه چون ما صدای اِ میخونیم نه صدای " ه".)
تماشایی: تَ / ما / شا / یی
مقررات: مُ / قَر/ رَ / را / ت(...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[A.Hamzeh]

تمرینات جلسه اول:
کلمات زیر رو هجی کنید:
بچه، دارایی، کفتار، گویا، بدبخت، توانا، معمولاً​

 

[A.Hamzeh]

پاسخ تمرینات جلسه اول:

بچه:
بَچ / چِ (اول اینکه روی حرف چ تشدید داره دوم اینکه "ه" آخر بچه صدای اِ خونده میشه)

دارایی:
دا / را / یی

کفتار:
کَف / تا / ر ( ر آخرش ساکن داره و جدا میشه)

گویا:
گو / یا

بدبخت:
بَد / بَخ / ت ( ت آخرش ساکن داره و جدا میشه)

توانا:
تَ / وا / نا

معمولاً:
مع / مو / لَن( اون طور که میخونیم هجی میکنیم)

​

 

[A.Hamzeh]

جلسه دوم:
انواع هجا به زباني ساد ه تر:
1.كوتاه : شامل دو واحد مي باشد يعني از يك صامت و يك مصوت كوتاه . مانند : بَ ، كِ ، و..
2.بلند : هجاي بلند از سه واحد تشكيل مي شود و به سه صورت مي آيد.
الف:دو صامت و يك مصوت كوتاه . مانند : تَر ، بَر ، سَر ، شَر و . . .
ب:يك صامت و يك مصوت بلند . مانند : با ، تا ، بي ، بو ، نا ، جي و . . .
ج:مصوت‌های بلند به صورت جداگانه مثلا:
ایی ، آ ، او

هجاهای کوتاه را با علامت U و هجاهای بلند را با علامت _ علامت گذاری میکنیم.

 

[A.Hamzeh]

مثال:
بهاران:
بَ / ها / ران (استثنا* حرف "نون" هرگاه بعد از مصوت بلند مثل آ، ایی، او بیاد، حذف شده به حساب میاد. توی هجا کردن اصلا حسابش نمیکنیم.)
حالا علامت هجاها:
بَ: U
ها: _
ران: _ (چون نون حذف شده و محسوب نمیشه ما "را" رو هجای بلند حساب میکنیم.)

پس علامت عروضی واژه بهاران میشه این: U_ _

واژه ها رو به همین ترتیب اول طبق قانون های قبلی هجا میکنیم و بعد طبق آموزش جدید علامت گذاری میکنیم. توی جلسه بعدی هم وزن واژه ها رو میگم که وزن کلمات رو در بیارید.

 

[A.Hamzeh]

تمرینات جلسه دوم:
واژه ها رو هجی کنید و علامت گذاری کنید.
محبوب، فردا، دعوا، کمانداران، فاطمه​

 

[A.Hamzeh]

جواب تمرینات جلسه دوم:
محبوب:
مَح / بو / ب
_ / _ / U

فردا:
فَر / دا
_ / _

دعوا:
دَع / وا
_ / _

کمانداران:
کَ / مان / دا / ران
U / _ / _ / _
اینجا دوتا استثنای حذف نون داشتیم.


فاطمه:
فا / طِ / مِ
_ / U / U ​