آموزشی‌ شعرکده آموزش علم عروض|علم شعر شناسی

[A.Hamzeh]

بحر رجز:

رجز در لغت به‌معنی اضطراب و سرعت است، و در اصطلاح عروض به بحری گفته می‌شود که از تکرار جزء (رکنِ) «مستفعلن» به‌دست می‌آید.

زحافات مشهور بحر رجز:

۱- طیّ: حذف حرف ساکنِ چهارم (ف) از رکنِ «مستفعلن» است و سپس مُستَعِلُن را که باقی می‌مانَد به «مُفتَعِلُن» تبدیل می‌کنند که به آن «مَطویّ» می‌گویند.
۲- خَبن: حذف حرف ساکنِ دوم (س) از «مستفعلن» است و سپس مُتَفعِلُن را که باقی می‌مانَد به «مَفاعِلُن» تبدیل می‌کنند و به آن «مخبون» می‌گویند.
۳- تَرفیل: اگر یک هجای بلند به آخر جزء «مستفعلن» افزوده شود آن را با «مستفعلاتُن» نشان می‌دهند و به آن «مرفَّل» می‌گویند.

 

[A.Hamzeh]

بحر رمل:

رَمَل در لغت به‌معنی بافتن حصیر است، و در اصطلاح عروض به بحری گفته می‌شود که از تکرار جزء (رکنِ) «فاعلاتن» پدید می‌آید.

زحافات مشهور بحر رمل:

۱- کَفّ: انداختن حرف هفتم ساکن را «کفّ» و «فاعلات» را که پس از حذف «ن» از فاعلاتن می‌ماند، «مکفوف» می‌گویند.

۲- حذف: انداختن هجای بلند آخر «فاعلاتن» است که از آن «فاعلا» می‌ماند و آن را به «فاعلن» تبدیل می‌کنند که به آن «محذوف» می‌گویند.

۳- خبن: انداختن حرف ساکن دوم «فاعلاتن» را «خبن» و «فعلاتن» را که می‌ماند «مخبون» می‌گویند.

۴- خبن و کفّ: پس از انجام دو زحاف خبن و کفّ از جزء فاعلاتن «فعلاتُ» می‌ماند که به آن «مخبون مکفوف» یا «مشکول» می‌گویند.

۵- خبن و حذف: پس از انجام دو زحاف خبن و حذف از جزء "فاعلاتن"، "فَعِلا" می‌ماند و آن را...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[A.Hamzeh]

خب آموزش های ما تموم شد. البته بحث علم عروض خیلی گسترده تر و تخصصی تر هم میشه ولی تا این حدش مبتدی هست و مابقی به صورت تخصصی آموزش داده میشه.

موفق و پایدار باشید.

 

[A.Hamzeh]

یک نکته دیگم اضافه کنم.دانستن بحرها این کمک رو میکنه که وقتی یه شعری در قالب مثلا غزل سراییده میشه طبق قانون با اوزانی گفته شه که در بحر هزج باشند.
هر بحری فراخور حال و مقالی است چنان‌که بحر متقارب برای حماسه و تاریخ، بحر رمل برای پند و اندرز، و بحر هزج برای عشق و جوانی و داستان‌های عاشقانه مناسبت دارد.
این تاثیر بحرها در قالب های شعری هست.

​